Kiezen voor een zij-instromer: een keuze voor vakmanschap
Vakmanschap en zij-instromen, het lijken twee onverenigbare begrippen. Veel schoolleiders zijn dan ook huiverig om met deze starters in zee te gaan. Toch hebben zij een belangrijke rol in het creëren van een krachtige leeromgeving waarin een zij-instromer vakmanschap kan ontwikkelen. Zo stelt Edith Pijpers in het artikel dat ze schreef voor het vakblad Basisschoolmanagement.
Bewust kiezen voor een zij-instromer
Zij-instromer Matthieu Spekkers weet er alles van: schoolleiders die liever niet kiezen voor een zij-instromer. “Op veel scholen kreeg ik dingen te horen als ‘Tja, we weten het niet. Je klinkt heel gemotiveerd, maar de statistieken over de uitval van zij-instromers liegen er niet om’.” Naomi van Bladel, schoolleider van een sbo-school in Amersfoort bewijst dat het ook anders kan. “Wij vinden het belangrijk mensen op te leiden tot goede professionals”, vertelt ze. “Het zij-instroomtraject biedt ons de mogelijkheid een groot aandeel te hebben in het opleiden van onze toekomstige collega’s. We hebben dus in grote mate invloed op het vakmanschap van de zij- instromer.”
Zorgvuldige plaatsing
Bij werving op stichtingsniveau is het belangrijk dat plaatsing op een school zorgvuldig plaatsvindt. “Als stichting zoeken wij naar een optimale match tussen de zij-instromer en de school waar hij of zij geplaatst wordt. Dit is erg belangrijk voor het slagen. Ook letten we er op dat er een bewust plan op de school is ten aanzien van begeleiding. Je zult als school moeten investeren en niet alleen gebruik willen maken van een extra boventallige leerkracht.’
De ontvangende schoolleiders moeten beseffen wat een zij-instromer is, hoe zij de zij-instromer in kunnen zetten en wat ze er wel en niet van mogen verwachten. Ook mag je er niet automatisch van uitgaan dat er kennis en enthousiasme aanwezig is op de werkvloer. Volgens zij-instromer Annemiek van den Hoven kunnen collega’s nog weleens sceptisch zijn. “Vaak weten zij niet hoe ze met een zij-instromer om moeten gaan. Een schoolleider kan hierin duidelijkheid verschaffen en het team goed informeren.”
Boventallig (of niet)?
Veel stichtingen kiezen voor een vorm van boventalligheid. Zo weet ook schoolleider Naomi: “We bieden de mogelijkheid om eest een half jaar samen met een collega een klas te draaien. Naast dat dit voor zij-instromers ruimte geeft om het vak te leren kennen, biedt het de mogelijkheid om de zij-instromer op maat te begeleiden en de zorgen bij collega-leerkrachten weg te halen."
Bij zij-instromer Annemiek is gekozen voor een gedeeltelijke boventalligheid. Op woensdag stond ze samen met een ervaren collega voor de klas. “Samen met je duo-collega een dag draaien is heel prettig. Niet alleen het meekijken is belangrijk, maar het bood ook gelegenheid om samen te overleggen, leerlingen te bespreken, vragen te kunnen stellen en de opdrachten van mijn opleiding te bespreken”, vertelt ze. Boventalligheid brengt rust en ruimte voor het leren van de zij-instromer. Kijk er echter wel uit dat de zij-instromer niet te veel de rol van student krijgt. Het is een werknemer en collega met een specifiek leer- en ontwikkeltraject, geen student.
Heldere en realistische verwachtingen
Volgens Naomi is het van belang om als schoolleider helder te hebben waar je focus op ligt in de ontwikkeling van de zij-instromer. “Het zij-instroomtraject is pittig en vraagt veel. Er moet sprake zijn van een zorgvuldige afstemming van persoonlijke ontwikkeldoelen en de didactische en pedagogische uitgangspunten van de school”, vertelt ze. Zij-instromer Jolanda Noorthoven heeft het geluk dat haar directeur zelf een zij-instromer is geweest. “Zij weet precies wat ik nodig heb en waar de focus op moet liggen. In het begin is dit bijvoorbeeld praktijkervaring opdoen en het diploma behalen. Ik word bijvoorbeeld nog niet ingedeeld bij werkgroepen en dat vind ik ontzettend fijn. Dat komt nog wel.”
